• Data: 2024-10-13 • Autor: Katarzyna Bereda
Blisko pół roku temu zamówiliśmy dla naszej klientki produkt – mebel drewniany (na zamówienie, z czasem realizacji 3 miesiące). Niestety, transakcja nie doszła do skutku – nie dostarczyliśmy zamówionego towaru z uwagi na zakończenie współpracy z dostawcą. Obecny producent oferuje taki sam produkt w cenie 3-krotnie wyższej niż kwota ustalona z naszą klientką. Drogą mailową dwukrotnie informowaliśmy klientkę o możliwości dokonania zwrotu wpłaconej kwoty (ustalono, iż będzie to 50% wartości zamówienia, około 2 tys. zł, pozostała kwota po dostarczeniu produktu). Niestety, klientka odmawia przyjęcia zwrotu wpłaty, oczekując od nas realizacji zamówienia w ustalonej pierwotnie cenie. Jesteśmy mikrofirmą, nie stać nas na poniesienie takiego wydatku, a bardzo chcielibyśmy uniknąć pozwu od naszej klientki. Czy jest szansa na rozwiązanie naszego problemu? Jaki jest zakres naszej odpowiedzialności, jeśli z takiej przyczyny nie wywiązujemy się z umowy sprzedaży?
Zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego (K.c.): Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Dlatego też w przypadku Państwa firmy doszło do zawarcia skutecznej umowy sprzedaży i obecnie firma jest obowiązana wydać rzecz kupującemu, a kupujący jest zobowiązany zapłacić za towar – co już częściowo uczynił.
Idąc jednak dalej, mając na względzie także treść art. 471 K.c.: Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Marginalnie podkreślam, iż przenosząc powyższy przepis na opisaną sytuację – Państwa firma jest obecnie dłużnikiem, gdyż jest obowiązana wydać rzecz, a wierzycielem jest kupujący.
Zgodnie także z łacińską paremią pacta sunt servanda (umów należy dotrzymywać) – kupujący ma teraz roszczenie w stosunku do sprzedającego o wydanie rzeczy. Mimo to, proszę zwrócić uwagę na końcową treść art. 471 K.c. – „chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.
Jeżeli sprzedawca wskazuje, iż przedmiot, który był wystawiony na sprzedaż, np. uległ zniszczeniu, sprzedający nie posiada już towaru w magazynie itp., co do zasady, wypełnia to powyższe znamiona. Katalog takich przyczyn jest bowiem katalogiem otwartym i zależy od indywidualnych sytuacji, okolicznościami takimi może być np. zniszczenie towaru, brak kompletnego towaru, brak towaru w magazynie itp.
W przypadku odpowiedzialności, która nie jest oparta na zasadzie winy, dłużnik (czyli Państwa firma) będzie mógł zwolnić się z odpowiedzialności, wskazując, że przyczyną niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania było zdarzenie, które nie jest objęte okolicznościami, za które ponosi on odpowiedzialność. Do zwolnienia dłużnika z odpowiedzialności prowadzić będzie także wykazanie, że żadna z okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, nie doprowadziła do niewykonania (nienależytego wykonania) zobowiązania.
Jak więc widzimy, proces dowodzenia w tym zakresie nie jest prosty i wymagać będzie postępowania dowodowego, w szczególności w zakresie powstałej szkody.
Z uwagi na powyższe, jeżeli chcą Państwo uwolnić się od odpowiedzialności z tytułu braku wywiązania się z umowy, proszę powołać się na powyższą regulację i wskazać, iż np. nie mogą Państwo wysłać towaru albowiem towar nie jest już produkowany, brak jest towaru w Państwa zasobie itp. Proszę bowiem pamiętać, iż, jak już wskazałam, dłużnik może uwolnić się od odpowiedzialności wskazując, iż przedmiot nie jest już dłużej produkowany, czy inne zdarzenia, za które nie ponosi odpowiedzialności.
W takim przypadku domniemanie winy dłużnika zostaje z oczywistych względów obalone. Artykuł 471 K.c. zmienia rozkład ciężaru dowodu w stosunku do reguł ogólnych, gdyż to na dłużniku chcącym się zwolnić z odpowiedzialności spoczywa ciężar dowodu co do tego, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania wynikało z okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności (zob. wyr. SN z 24.6.2013 r., II PK 344/12).
Skoro zmienił się producent mebla, to jak najbardziej mogą Państwo się na ten fakt powołać.
Brak możliwości wyprodukowania zamówionego produktu
Klient zamówił u sprzedawcy kanapę na zamówienie, jednak producent, z którym współpracował sprzedawca, zakończył działalność. Nowy dostawca oferuje podobny produkt w cenie trzykrotnie wyższej niż ustalona wcześniej. Klient nie zgadza się na zwrot wpłaconej zaliczki, domagając się realizacji zamówienia. Sprzedawca, powołując się na artykuł 471 Kodeksu cywilnego, wskazuje na okoliczności niezależne od siebie, które uniemożliwiły realizację zamówienia.
Zakończenie współpracy z dostawcą
Mała firma meblarska zamówiła materiały od dostawcy, który zbankrutował tuż przed dostawą. Firma była zmuszona zrezygnować z realizacji zamówień klientów, ponieważ nie była w stanie znaleźć alternatywnego dostawcy w rozsądnych kosztach. Klienci zostali poinformowani o możliwości zwrotu wpłat, jednak jeden z klientów odmówił, żądając dostarczenia zamówienia zgodnie z umową.
Wzrost ceny surowców
Sprzedawca zamówił drewniane biurka na specjalne zamówienie klientów, ale producent podniósł ceny materiałów w wyniku globalnych wzrostów kosztów drewna. Sprzedawca poinformował klientów o konieczności renegocjacji cen lub zwrocie zaliczek. Jeden z klientów odmówił, oczekując dostawy w pierwotnej cenie, mimo że sprzedawca powołał się na zmiany okoliczności, które nie są jego winą.
Sprzedawca jest zobowiązany do realizacji zamówienia zgodnie z umową, jednak w sytuacjach, gdy niewykonanie zobowiązania wynika z przyczyn od niego niezależnych, takich jak zmiana dostawcy czy zakończenie produkcji, może powołać się na przepisy prawa zwalniające go z odpowiedzialności. Kluczowe jest, aby w takich przypadkach sprzedawca transparentnie komunikował się z klientem, oferując rozwiązania, takie jak zwrot wpłaty czy renegocjacja umowy.
Potrzebujesz pomocy prawnej online lub profesjonalnego przygotowania pism? Oferujemy szybkie i rzetelne wsparcie w rozwiązywaniu problemów prawnych oraz sporządzaniu dokumentów dopasowanych do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2013 r., II PK 344/12
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
